En son Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık Aralık 2015’te yerli otomobilin platform üzerindeki lansmanını gerçekleştirirken otomobil üretiminde paradigma değişikliğinin yaşandığını, içten yanmalı motorların yerini batarya ve sensör teknolojisi ile nesnelerin internetine bıraktığını anlatıyordu.
Son dönemde adını sıkça duyduğumuz bir konu nesnelerin interneti. Öyle ki web 3.0 teknolojileri ile akıllanan buzdolaplarından 3 boyutlu yazıcılar ile motor üretimine değin tüm gelişmelerde nesnelerin internetinden bahsediliyor.
Her teknolojik gelişmede, fuarda hatta ticari faaliyetlerde nesnelerin interneti anlatılıyordu ama nedense bu kavramın ne olduğunu kimse açıklamıyordu. Biz de tam olarak ne olduğunu anlamaya çalışıyorduk ki Optimist Yayınları imdadımıza yetişti ve Jeremy Rifkin’in “The Zero Marginal Cost Society” isimli kitabını 2015 yılında “Nesnelerin İnterneti ve İşbirliği Çağı” ismiyle yayımlayarak okurların hizmetine sundu…
“Kitabın orijinal isminde hiç “things of internet” ibaresi görmüyoruz ki, ne alaka?” dediğinizi duyar gibiyim, “A Beautiful Mind” ın “Akıl Oyunları” olarak çevrildiğini düşününce aslında illa birebir çevirinin olması gerekmediğini de görüyoruz. Hele “40 Days and 40 Nights” filminin “Elim Belim Bağlı” diye çevrildiğini de hatırlayınca insan Nesnelerin İnterneti çevirisine duacı oluyor…
Kitabın başlığını bir kenara bırakırsak, içeriği tüm tafsilatıyla nesnelerin internetini anlatıyor bize. Öncelikle iş birlikçi ortak kaynaklar kavramından bahsederek giriş yapıyor kitaba yazar. Pirimiz, üstadımız Chris Anderson’ı “çok saf”diye eleştirdiği satırları kitabın ilk sayfalarında okuyunca “yahu ben ne kitabı okuyorum” diyebiliyorsunuz ama, sayın bakanımız gibi Rifkin’in paradigmanın değiştiğini belirttiği satırlara geçip de nesnelerin internetini anlatmaya başlayınca doğru kitabı okuduğunuzdan emin oluyorsunuz.
Otomobillerden uçaklara, perakende sektöründen şehirlere ve alt yapı sistemlerine, enerjiden hava kirliliğine ve toprak, su gibi tabiat unsurlarına, sağlık, güvenlik, eğitim de dahil olmak üzere neredeyse tüm hayatımızdaki örneklerden yola çıkarak nesnelerin internetinin nasıl kullanılmaya başlandığını ve potansiyelin ne olduğunu anlatıyor bize yazar. Nasıl faydaları olacağından söz ediyor.
Kitapta nesnelerin internetini “iletişim”, “lojistik” ve “enerji” olmak üzere üç sac ayağında temellendiğini okurken pazar ekonomisinin yükselişini, buhar gücü ve demiryolları ile kapitalizmin ruhumuza nasıl zerk oluşunu hatırlıyor, Rockefeller’i ve Graham Bell’i de yad ediyoruz. Bu arada, Graham Bell’in telefonun patentini aldıktan sonra Bell Telefon Şirketi olarak nasıl tüm Amerika Birleşik Devletleri’ne telefon ağı döşediğini ve AT&T’nin aslında Graham Bell’in kurduğu bir şirket olduğunu da bu kitapta görmüş oluyoruz. Türkiye için bir dönem PTT ne ise, A.B.D. için de AT&T odur. 2011 yılı çalışan sayısı 256 bin 420 kişidir. Cirosunu hesap etmeye cesaret eden?
Aquinalı Thomas, Luther, Calvin, John Locke, Adam Smith, Schlatter, Hume, Bentham, Darwin, Herbert Spencer, Jean Baptiste Lamarck, Gandhi gibi isimlerin teorilerini kısa kısa anlatarak nesnelerin internetinin felsefi boyutunu da ortaya koyan Rifkin, maliyetlerin düşmesi ve marjinal maliyetlerin sıfıra yaklaşması ile üretimin bedavaya yakın olacağını öngörüyor ve ekliyor: Ekonomide paradigma değişiyor ve mutlu son, kapitalizm bitiyor.
Hemen hatırlayalım, kapitalizmin biteceğini ve hatta bitmesi gerektiğini geçtiğimiz aylarda Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ali Koç da belirtmişti[2].
Kapitalizmin bitişi, en azından niş bir alana dönüşmesi ile birlikte üre-tüketicilerin (pro-sumer) döneminin zirve yapacağını öngörüyor yazar. Tam tersi de geçerli. Üre-tüketicilerin zirve yapması ile kapitalizm tükenmeye yüz tutuyor. 2010 yılı ile birlikte zaten üre-tüketici kavramını hayatımızda iyiden iyiye yaşamaya başlamış, Web 2.0 teknolojileri ile telefondan kombiye pek çok nesnenin hayatımıza iyice adapte olmasına alışmıştık. Şimdi 3 boyutlu yazıcılar ile kendi nesnelerimizi kendimizin yapacağı döneme alışıyoruz. Alışveriş sitelerinde yazıcılar kısmında çok ama çok yakında “inkjet” ve “laser” ın yanında bir de “3D” kategorisini göreceğiz kısmet olursa. Belirtelim, dilerseniz MediaMarkt’tan 700 USD’ye kendi evinizde kullanmak üzere İkinci Nesil bir Cubify Cube 3D yazıcı alabilirsiniz[3]. Hemen, şimdi…
E, maliyetler düşüyor, kaynakların kıt değil, bol olduğu bir ekonomi ve neredeyse bedava olan ürünler döneminden bahsediliyor. Rifkin’e göre İnsanların kendi aralarında elbiseden kravata, oyuncaktan bisiklete, evden araziye, kendi ürettiği elektriğe kadar pek çok şeyi paylaşacağı veya alıp satabileceği bir dönem demek oluyor bu. Ve tabi eğitimin de limitleri ortadan kalkıyor. Yeni bir bankacılık anlayışı oturuyor. Yeni neslin dünya görüşü ve davranış şekli boydan boya değişiyor.
Nesnelerin birbirleriyle bağlı olduğu bir ağın faydalarını saymakla bitiremiyor yazar. Fakat teknolojik paradigma ne kadar değişirse değişsin iklim değişikliğinin ve siber terörizmin önüne geçilemez ise, ki nesnelerin interneti siber terörizmin de limitlerini ortadan kaldırıyor, yaşanacak bir dünyanın da kalmayacağını ön görüyor.
Kitabı bitirirken canınız iklim değişikliği ve siber terör konularının potansiyelini gördükçe sıkılıyor. İçiniz daralıyor. Fakat şöyle genele bir baktığınızda ufkunuzun açıldığını, vizyonunuzun genişlediğini hissediyorsunuz. Kitabı okudukça bir heyecanla aklınıza pek çok yeni fikir geliyor ve bir girişimci edasıyla fikirler beyninize hücum ederken kafanızda yanan ampul ile çok çevreci bir enerji bile üretmiş olabiliyorsunuz. Kitabın sonundaki kaynakçanın da genişliğine değinmeden geçmeyelim. Rifkin bu kaynakça ile ileri araştırma yapmayı arzu eden okurlara da kapıyı sonuna kadar açıyor.
Potansiyelimizi ve gelecekte bizleri nelerin beklediğini görebilmek için çok önemli bir eser. Yayınevinin tanıtım bülteni için burayı, satın almak için ise burayı tıklayabilirsiniz. İyi okumalar dileriz.
DİPNOTLAR
[1] http://www.haberturk.com/ekonomi/otomobil/haber/1168199-fikri-isiktan-yerli-otomobil-aciklamasi
[2] http://www.milliyet.com.tr/koc-kapitalizmin-ortadan-kalkmasi/ekonomi/detay/2148288/default.htm
[3] http://www.mediamarkt.com.tr/tr/product/_3ddt-%C3%A7ok-fonksiyonlu-cube-3d-yaz%C4%B1c%C4%B1-1118115.html
Sosyalayraclar.com da yayımlanan yazımın orijinal metni için tıklayın ya da aşağıdaki adresi tarayıcınıza kopyalayıp yapıştırın:
http://sosyalayraclar.com/nesnelerin-interneti-ve-isbirligi-cagi-jeremy-rifkin/
